Ngày 10/2/1996, sự chú ý đổ dồn về trung tâm hội nghị ở Philadelphia (Mỹ) để theo dõi ván cờ lịch sử, giữa một bên là Gary Kasparov - đại kiện tướng được đánh giá hay nhất làng cờ vua khi đó và bên còn lại là Deep Blue - hệ thống chơi cờ chạy trên siêu máy tính của IBM và được xem là cỗ máy sử dụng trí tuệ nhân tạo đời đầu. Cuộc tỷ thí nhằm khám phá xem liệu bộ óc của con người có thể bị lật đổ bởi trí thông minh của một cỗ máy hay không.
Đại kiện tướng Gary Kasparov trong trận đấu cờ vua với Deep Blue của IBM. Ảnh: AP
Trận đấu diễn ra căng thẳng ngay từ phút đầu. Sau ván hòa đầu tiên, Deep Blue giành quyền đi trước. Càng chơi, Kasparov càng rơi vào thế khó. Ở nước thứ 12, ông dành tới 27 phút để cân nhắc nước đi tiếp theo.
Kasparov trước đó đã thua chương trình máy tính nhưng ở môn cờ nhanh - nội dung thiên về tốc độ vốn khó đánh giá được kỹ năng của người chơi. Sau thời gian suy nghĩ, ông quyết định đẩy quân tốt. Deep Blue, cỗ máy có khả năng tính toán 200 triệu nước cờ mỗi giây, không bị đánh lừa. Kasparov nhận thất bại ở nước thứ 37. Lịch sử đã được ghi lại, đó là chiến thắng đầu tiên của một chương trình máy tính trước một đại kiện tướng cờ vua trong điều kiện thi đấu nghiêm ngặt.
Kasparov quay trở về phòng khách sạn và không nói lời nào với báo giới. Suốt đêm đó, ông không ngủ được, trong đầu chỉ nghĩ đến chuyện gì đã xảy ra.
Ngày hôm sau, ván thứ hai diễn ra. Tuy nhiên, có một số vấn đề kỹ thuật khiến đội ngũ phải mất 6 tiếng khắc phục. Ban đầu, Deep Blue không thể truy cập vào thư viện dùng để thực hiện chiến thuật khai cuộc. Giữa trận đấu, hệ thống mất liên lạc với trung tâm xử lý từ xa của mình tại Trung tâm Nghiên cứu TJ Watson của IBM ở Yorktown Heights, New York.
Suốt ván thứ hai, Kasparov dùng chiến thuật hạn chế quân hậu của Deep Blue và hạ gục các con tốt của đối thủ. Deep Blue bỏ cuộc ở nước đi thứ 73. Lúc này, Kasparov mới cho biết ông đã đánh giá quá thấp đối thủ của mình trong ván mở màn. Giờ đây, nhóm IBM đứng sau Deep Blue phải thực hiện những điều chỉnh cho cỗ máy để tiến vào vòng tiếp theo.
Hai ván ở những ngày tiếp theo cho kết quả hòa. Hàng thủ của Deep Blue tỏ ra đủ mạnh để cầm chân Kasparov trong cuộc giao đấu kéo dài ba tiếng ở ván thứ ba. Với ván thứ tư, đại kiện tướng thoát khỏi thất bại trong gang tấc.
Sang trận thứ năm, Deep Blue bắt đầu để lộ sơ hở. Nhưng phải hơn bốn tiếng với 48 nước đi, Kasparov mới có thể kết thúc cuộc đấu để giành chiến thắng.
"Tôi cảm thấy rất hạnh phúc dù không đặt nặng vấn đề thắng thua với máy móc. Tôi đã chứng minh ngay cả cỗ máy thông minh nhất cũng không phải là bất khả chiến bại", Kasparov nói. "Lần đầu tiên trong lịch sử, tôi thấy một thứ như trí tuệ nhân tạo. Tôi biết rất ít kỳ thủ có thể chịu đựng được sức ép do máy móc tạo ra".
Deep Blue tiếp tục được nâng cấp. Tháng 5/1997, cuộc tái đấu diễn ra. Lần này, cỗ máy của IBM thắng một, thua một và hòa ba trước khi bước vào ván 6 quyết định. Lần này, Kasparov khai cuộc không tốt và dừng chân sau 19 lượt. Deep Blue trở thành máy tính đầu tiên thắng một trận cờ vua tiêu chuẩn với đương kim vô địch thế giới.
Sau khi thua, Kasparov cho biết đôi khi ông nhận thấy Deep Blue tỏ ra rất sáng tạo, nhưng nghi ngờ các kỳ thủ con người có thể đã can thiệp vào cuộc đấu, đặc biệt là ván thứ hai. IBM phủ nhận, tuyên bố các lập trình viên chỉ khắc phục các điểm yếu đã bộc lộ ở ván trước đó trong thời gian nghỉ giữa trận theo đúng luật chơi.
Về sau, Kasparov tiếp tục muốn tái đấu, nhưng IBM cho biết họ đã ngừng phát triển Deep Blue sau trận thắng và từ chối.
Bảo Lâm (theo Washington Post)
Nguồn:vnexpress.net/van-co-lich-su-giua-con-nguoi-va-ai-doi-dau-4608531.html